به گزارش کناریها امسال درحالی وشرایطی متفاوت ازگذشته عیدقربان را برگزارمی کنیم که بایدپروتکل های بهداشتی ومحیط زیستی را رعایت کرد وحتی می توان برای رعایت بیشتر، برگزارنکرد وازهرگونه دورهمی اجتناب کرد ؛ اما نمی توان پروتکل معنوی وحکم خداوندرا تعطیل کرد .بلکه بیش ازگذشته افراد بیشتری مستحق ونیازمند کمک خداپسندانه و انسان دوستانه اند چراکه فشارهای اقتصادی ومعیشتی ناشی از تورم ، بی عدالتی درتوزیع سرمایه ودرآمدها وعدم نظارت موثر برچرخه ی اقتصادی وبازار باعث خالی ویا کوچک شدن سفره ی بسیاری ازمردم جامعه شده است ومردم به احترام قوانین وآرمانها واهداف دینی ومعنوی وپاسداشت خون هزاران شهید، زیر سایه ی سنگین تحمل ؛ به زندگی سخت ادامه می دهند .پس اجرا وانجام شعائر الهی ومعنوی ضرورت بیشتری پیدامی کند که نسبت به هم توجه بیشتری داشته باشند .
خوب است به بهانه ی این مناسبتها ، به علت وچرایی اجرای آنها وتاثیر چندجانبه شان براجتماع بشری بپردازیم تا آگاهانه تر احکام الهی را عملی نمائیم . درفرهنگ لغت نامه دهخدا کلمه ی " قربان" چنین معنی شده است : "نزدیک گردیدن ومجازا به معنی قربانی . چیزی که در راه خدا تصدق کنند وبدان به خدای تعالی تقرب جویند . درمحاوره ی فارسیان به معنی کمان دان که سواران کمان خودرا درآن دوال (کیسه چرمی )نگاه دارند."
درفرهنگ معین نیز ذیل کلمه ی "قربان" چنین نوشته شده است :" هرچیزی راکه به وسیله ی آن به خداوند تقرب جویند ونشان ارادت ونزدیکی است ."
قرب درلغت به معنی نزدیکی است ودر اصطلاح صوفیه عبارت است از زوال حس واضمحلال نفس . البته واضح است که این قرب ، قرب مکانی نیست .عرفا گفته اند :" قرب ، نزدیکی بود به طاعت ومتصف شدن اندر دوام اوقات به عبادت . قرب حق تعالی به دل بنده ، به اندازه ی قرب دل بنده به اوست . هرچه دل به خدا نزدیکتر ، خدا به دل نزدیکتر .
بانگاهی عمیق تر متوجه چرایی حضور واجرای احکام الهی و بازگشت منفعت وسود مادی ومعنوی آن به بشر خواهیم شد . هریک ازشعائر ودستورات دینی درفصول مختلف سال اعم ازنماز ، روزه ، زکات ، جهاد و مناسک حج وعیدقربانش ، فلسفه وکارکرد بسیار مثبتی در جامعه دارد که هریک برای آبادکردن دل وانسانیت ومعنویت در جامعه بشری و آبادی آخرت مان جایگاه ویژه دارند ونمی توان نادیده گرفت . طبیعی است اصلاح وتربیت باید ازفرد شروع وبه جامعه ختم گردد .اجرای این احکام در تربیت نفس وتقوای فردی بسیار موثربوده ونتایج مثبت آن درجامعه بارعایت جمعی جلوه گر می شود وخداوند درهمه ازمنه وامکنه به عنوان رب وپرورش دهنده ی انسان ، به فکر ما بوده است تا بهتربندگی کنیم وبا دست پر به سوی او رجعت .
پرورش وارتقای روح ازطروق مختلف جاری ومتصوراست ازجمله با بخشیدن وفداکردن مال وگاهی جان (مجاهدت با اموال و انفس ).انفاق بهترینها به نیازمندان بهترین محل جلوه ونمایش انسانیت و مقام خلیفه اللهی است وانسان باقربانی کردن نفسانیات وهواها مثل خودبینی وتکبر وتفرعن و…می تواند زلال وشفاف شده وبه مقام قرب الهی برسد وهمواره در زمین حاصلخیز دل، آن عرش رحمانی ، فضائل وخصائل اخلاقی زیبنده بشر رشدکند وتکثیرشود .
اجرای بی چون و چرای احکام الهی نشانه ی صدق درگفتار وشهادت به وحدانیت وایمان به خداست ونشان از باطنی بودن توحید وگذر از مرحله ی اقرارزبانی به مرحله ی عمل به ارکان دارد وبهترین نشانه ی صدق درتوحید وبندگی ، زدودن باطن ازهرگونه پلیدی وخودبینی است . پس درمناسک حج وقربانی کردن وتقصیر ، یعنی اینکه ما سرنفسانیات وتمنیات را می بریم تاخانه ی دل را ازاغیار خالی وفقط محل حضوراو،(خداوند) باشد .
دراین مناسبت تمرین مبارزه بانفس وخودبینی ، تمرین نوع دوستی وتوجه ویژه به نیازمندان وتمرین انسانیت می کنیم .به قول معروف :"ازمردمک دیده بباید آموخت ، دیدن همه را و ، ندیدن خودرا "
عیدقربان عیدبندگی ونمایش انسانیت و سنجش عیارمسلمانی وایمان ماست . وبرای محرم شدن دل باحریم کبریایی ، باید رازدارورازدان بود وگرنه هرکسی را به حریم حرم راه نمی دهند …گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش . یا مولانای جان فرمود :
خلق ، مست آرزو اندو هوا
زآن پذیرایند دستان تورا
هرکه خودرا ازهوا خو بازکرد
چشم خودرا آشنای راز کرد…
درپایان نکته ای را یادآوری می کنم که اجرا وانجام این حکم الهی برای سرگرمی وتفریح ولذت ذائقه وپرکردن شکم نیست ، بلکه به حقیقت وچرایی آن واثرات مادی برای نیازمندان و آثارمعنوی آن برای فرد وجامعه اسلامی باید توجه ویژه داشت . گاهی خیال می کنیم با انجام ظاهری احکام ، نفس راکشته ایم وکارتمام است ، اما باید دانست که نفس نمی میرد وبرای مدت کوتاهی آن را سرکوب کردیم وهرکجا که آب ببیند ، شناگرقابلی است .مولانا می فرماید:
نفس اژدرهاست او کی مرده است
ازغم بی آلتی افسرده است …
انجام ندادن احکام الهی ، حجاب ظلمانی است اما گاهی به ظاهر ، همه ی احکام وتکالیف الهی را خوب انجام می دهیم ولی اگر آن آثارمثبت و کارکرد باطنی مفید رانداشته باشد ودل خوش به صرف انجامش باشیم ، می شود حجاب نورانی ..که این خطرناکترین شکل است . پس حواسمان به همه ابعاد وجزئیات اجرا ونیتهای انجام اعمال ودستورات حضرت حق باشد تا خدای ناکرده جان ومال وعمرمان را هدر ندهیم .ازخداخواهیم توفیق ادب وعمل . محتاج دعای شما خوبانم.
ارادتمند، سیدصادق بردبار
فعال فرهنگی واجتماعی
